Rubai ve tuyug, divan edebiyatı nazım biçimleri arasında yer alır. Tuyug, Türk’lere özgü bir nazım biçimidir. Rubailerde hayata bakış daha felsefîdir.
rubai ve tuyug nazım biçimleriyle ilgili bir uygulama
Aşağıda, dizeleri karışık verilmiş birer tuyug ve rübai örneği verilmiştir. Uyak örgüsünü ve içeriğini dikkate alarak doğru sıralamayı yapıp hangisinin tuyug hangisinin rübai olduğunu belirleyebilirsiniz.(Yine de aruz bilinmese de tuyug için kullanılan aruz kalıbının 11’li heceye sahip olması, ayırt edici olarak kullanılabilir.)
rubai ve tuyug nazım biçimleri;
Tek dörtlükten oluşmaları,
- Aruz ölçüsünün belli kalıplarıyla yazılmaları (rübainin kendine özel kalıplarının olması; tuyugun sadece fâ i lâ tün/ fâ i lâ tün/ fâ i lün kalıbıyla yazılması)
- aaxa uyak örgüsüyle düzenlenmeleri
benzeşir. Bu özellikleriyle, öğrenci açısından, aşağıdaki iki metnin hangisinin tuyug, hangisinin rubai olduğunu anlamak zordur.
Dilberin işi itâb u nâz olur.
Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur
Ey gönül sabr it tahammül kıl ana
Yâra irişmek işi az az olur
Kadı Burhaneddin
Bilmem kime yahut neye uyduk gittik
Gâhi meye gâhi neye uyduk gittik
Erbâb-ı zekâ riyayı mezhep bildi
Bizler dili divâneye uyduk gittik
Yahya Kemal