Her hikâye bir olay çevresinde şekillenir. Olayın seyri, kendisini var eden kişi, yer, zaman arasındaki etkileşimlere bağlı olarak ilerler. Bu ilerleyiş, bir hikaye akış şeması (plot diagram) içinde, görsel...
Stratejiler: 06-Yapısal Özellikleri Belirleme
Metnin türüne ilişkin yapısal özellikleri belirleme . Bu özelliklerin içeriğe ve dil kullanımına etkisini dikkate alma. Tür, içerik ve dil kullanımını birlikte değerlendirme.
Sav Sagu ve Koşuk (Metin ve Uygulama)
İslâmiyet öncesi sözlü edebiyat ürünlerinden sav sagu ve koşuk örnekleri üzerinden uygulama…
Tiyatro Türü Olarak Trajedi (Metin-Uygulama)
Trajedi, Dionysos Şenlikleri’nde koro halinde söylenen şarkılardan doğmuştur. Koroyu oluşturan kişiler keçi kılığına bürünerek şarkı söyledikleri için bu oyun türüne “keçi şarkısı” anlamına gelen trajedi (tragos: Keçi +oidie: Şarkı)...
Makale Örneği Üzerinden Türün Özellikleri
Makale türü ile ilgili özellikler, “Televizyon ve Saldırganlık” başlıklı makale örneği üzerinde gösterilerek verilmiştir. makale örneği: “televizyon ve saldırganlık” Doç.Dr.Ali Dönmez imzalı makale, 28 sayfalık hacimli bir metindir. Sadece...
Komedi Türü (Metin ve Uygulama)
Komedi türünün özellikleri Moliere’nin Cimri oyunu üzerinde gösterilmiştir. komedi türünün özellikleri (Aşağıdaki metinde işaretli alanlara tıklandığında, açıklamaları görülebilecektir.) CİMRİ(Moliere) (& KOMEDİ genel) Harpagon adındaki cimri, oğlu Cleante ve kızı...
Günlük ve Blog (Metin ve Uygulama)
Günlük ve internet üzerindeki karşılığı olan blog, yaşanmakta olanın gün gün değilse de kısa aralıklarla kaleme alınan kişisel kayıtlardır. günlük türünün özellikleri (Aşağıdaki metinde işaretli alanlara tıklandığında, açıklamaları...
Dram Türü (Metin ve Uygulama)
Trajedi ve komedi türlerinde insanın bir yanı (ağlayan ya da gülen) abartılı olarak işlenirken dram türünde insan, her yönüyle ele alınır. Abartıya yer verilmez. Temel amacı yaşamın gerçeklerini ortaya...
Hikâyenin Yapı Unsurları
Hikâyenin yapı unsurları, birlikte olayı oluşturan ve birbirine bağlı gelişen parçalardır: Olay, olayın geçtiği zaman, gerçekleştiği yer, olaya maruz kalan kişiler ve nihayet olayın anlatıcısı. Bu parçalar, yazarın tercihine...
Lirik Anlatım Özellikleri ve Örneği
Lirik anlatım, yaşantıların duygu düzeyinde ifadesine dayanır. Anlatım dili de, bilgi vermenin, tartışmaya açmanın, işin mizahını yapmanın, yönerge vermenin vb. farklı eylemlerin dilinden farklı olarak, duygusal tepkilerdeki iniş çıkışları,...
Orta Oyunu Örneği ve Türün Özellikleri
Geleneksel Türk tiyatrosunun türlerinden orta oyunu tam olarak ne zaman ortaya çıkmıştır belli değildir ama “orta oyunu” terimi, 19.yyılda kullanılmaya başlanmış ve bu yüz yılda yaygınlaşmıştır. Orta oyununun devamı...
Doğaçlama ve “Commedia dell’Arte” ve “Orta Oyunu”
Doğaçlama gerektiren “Commedia dell’Arte”, Structuring Drama Work‘te tiyatro türlerinden yararlanan drama tekniklerinden biri olarak yer almıştır. Temel özellikleriyle geleneksel Türk tiyatrosu türlerinden orta oyunu ile tulûata çok benzer. Bu tiyatro...
“Tür Anahtarı” ile Türü Değiştirme
“Structuring Drama Work’te yer alan drama etkinliklerinden biri olan “tür anahtarı” (genre switch), okuma ve diğer dil becerilerine uyarlanabilecek etkinliklerdendir. Bir türde ifade edilmiş bir içeriği başka bir türde/...
Fıkra (Köşe Yazısı) -Metin ve Uygulama-
Fıkra (köşe yazısı) hakkında bilgi genel bilgi şurada; türünün özelliklerini metin üzerinde gösterme örneği aşağıda… fıkra (köşe yazısı) türünün özellikleri Aşağıda Doğan Hızlan’ın “Sabahattin Ali’nin Şehirleri” üzerine köşe yazısı yer almaktadır....
Fabl, Özellikleri ve İlk Örnekler (Uygulamalı)
Fabl türünün genel özellikleri, yapısı ve ilk örneklerinin yanı sıra, ayırıcı özelliklerinden biri olan “kıssadan hisse”yi kullanarak fabl örneği yazmayı da içerir. fabl türünün temel özellikleri: fabl içinde “kıssadan...
Mazmunlar, İmge ve İstiare
Edebî sanatlar içinde istiare, hem açık hem kapalı olanıyla, doğrudan imgeyi (“Şiirde İmge (İmaj, Metafor)”) var eden bir sanattır. Sevgili için “güneşim” diye bir ifade kullanırsanız, bir yandan, onu...
Edebî Sanatlar (Online Uygulama)
Şiir dili, günlük dilden farklıdır. Sözün az, öz hâli tercih edilir. Derdini anlatan kristalize bir dil, sözcüklerin çağrışım değerlerine, edebî sanatlara ve imgelere yaslanabilir. Edebiyat eğitiminde, edebî sanatlar, matematik...
Müstezad, Terbi, Tahmis, Taştir (Uygulamalı)
Divan şiirinde bazı nazım biçimleri (müstezad, terbi, tahmis, taştir ve tesdis), gazel beyitlerine eklemeler yapılarak oluşturulur. dize ekleyerek müstezad gibi yeni nazım biçimleri oluşturma Aşağıda verilen bilgilerden yararlanarak yandaki...
Mesnevî Nazım Biçimi (Metin ve Uygulama)
İçerikle biçimin en uyumlu olduğu nazım biçimlerinden biri, mesnevîdir. Roman geleneği çok eskilere gitmeyen Türk ve doğu edebiyatlarında, uzun soluklu hikâyeler, geleneksel halk hikâyelerinin yanı sıra, mesnevî nazım biçimi...
Nazım, Nazım Birimi, Nazım Biçimleri
Nazım biçimleri ve türleri kendi içinde yapısal özellikleri ve konularıyla ayrışır. Nazım biçimleri ; nazım birimi, birim sayısı, ölçüsü (vezin), uyak örgüsü ve ayrıca, bazı nazım biçimlerine özgü bölümlendirmelerle...
Rubai ve Tuyug (Metin ve Uygulama)
Rubai ve tuyug, divan edebiyatı nazım biçimleri arasında yer alır. Tuyug, Türk’lere özgü bir nazım biçimidir. Rubailerde hayata bakış daha felsefîdir. rubai ve tuyug nazım biçimleriyle ilgili bir uygulama...
Kaside Nazım Biçimi (Metin ve Uygulama)
Kaside nazım biçimi ; “Sözlükte ‘kastetmek, azmetmek, bir şeye doğru yönelmek’ gibi anlamlara gelen kasd kökünden türeyen kasîde terim olarak ‘belli bir amaçla söylenmiş, üzerinde düşünülmüş, gözden geçirilmiş şiir’...
Gazel Nazım Biçimi (Metin ve Uygulama)
Gazel nazım biçimi ile ilgili genel kuralları ve ayırıcı özellikleri kavramış bir öğrencinin bu bilgileri kullanarak aşağıda isteneni kolaylıkla yapabilmesi beklenir. gazelin dizelerini biçimsel özellikleri dikkate alarak yerleştirme, sıralama...
Çehov Tarzı Hikâye (Metin ve Uygulama)
Çehov tarzı hikâye veya durum hikâyesi dendiğinde, Türk edebiyatında akla gelen ilk ve en önemli temsilci Memduh Şevket Esendal’dır. Sait Faik’in hikâyelerinin bir bölümü de ağırlıkla bu gruba girer....
Olay Hikâyesi-Maupassant Tarzı Hikâye
Öyküleyici anlatımda, ögelerin kurgulanması ve anlatımına bağlı olarak farklı hikâye türleri ortaya çıkmıştır. Batı edebiyatlarında olay hikâyesi (Maupassant tarzı hikâye) ile durum hikâyesi (Çehov tarzı hikâye) birbirlerinden kesin çizgilerle...
Karagöz-Hacivat Sohbetlerinin Karakteristik Yapısı
Aşağıdaki metinde Karagöz-Hacivat oyununun tipik üç özelliğini gösteren satırların altını çizelim. (Metinde işaretli kısımlara tıklandığında yanıtlar görülebilir.) *Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün, eğitici bir çalışma için kullanıp yayınladığı bir Karagöz-Hacivat...
Mülâkat İçin Kurmaca Bir Karakter Seçme
Okuduğu kurmaca bir metnin kişilerinin özelliklerini ve farklı olaylar karşısındaki tutumlarını kavramış bir öğrenci, bu özellikleri ortaya çıkaracak düzeyde sorular hazırlayabilir; eser kişisinin davranışlarını ve olaylar karşısındaki tavırlarını gözden...
Metin Türü Olarak Deneme
Deneme türü: “Herhangi bir konuda yeni ve kişisel görüşlerle bezenmiş bir anlatım içinde sunulan düzyazı türü”(TDK) deneme türü özellikleri (metin üzerinde) Aşağıda Montaigne’in “Alışkanlık” üzerine bir denemesi yer almaktadır....
Hitabet (Söylev, Nutuk) -Metin ve Uygulama-
Hitabet: “Etkili söz söyleme sanatı”(TDK) Siyasal, dinî, hukuksal, akademik, askerî vb. alanlara özgü bir hitabet dili ve yapısı olmakla beraber, iyi bir hatibin, konusuna hâkim, hazırlıklı, kitleyle iletişim dili...
Makale Türü ve Simpsons ile İlgili Bir Makale
Simpsons üzerine kaleme alınmış bir makale örneği üzerinden, makale türü ile ilgili doğru-yanlış sorularını kullanarak, eleme yoluyla hatırlatma ve pekiştirmenin hedeflendiği bir uygulama örneği aşağıda yer almaktadır. (***Uygulama metni:...
Anı (Hatıra) Örneği ve Türün Özellikleri
“Çok Şey Yarım Hâlâ“ kitabında, Ayşe Sarısayın babası ve Türk şiirinin ustalarından Behçet Necatigil‘i edebiyat ve aile yaşantısı içindeki ayrıntılarıyla anlatır. Aşağıdaki satırlar, Ayşe Sarısayın’ın hatıralarındaki hâliyle, emekli ve...